Başak Nur GÖKÇAM
Bilim insanları, Arktika’ya ağaç dikmenin küresel ısınmayı daha da kötüleştirebileceğini ortaya koyan bir araştırma yayınladı. Araştırmada, yüksek enlemlere ağaç dikmenin, küresel ısınmayı yavaşlatmak yerine hızlandıracağı savunuldu. Nature Geoscience dergisinde yayınlanan çalışma, Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapıldı.
Çalışmanın dayanağı küresel ısınma nedeniyle ağaçların daha kuzeye dikilebileceği ve Arktika’daki büyük ölçekli ağaç dikme projeleri olarak ifade edilirken, hükümetlerin ve şirketlerin bu anlamda bölgede yaptıkları ağaçlandırma çalışmalarının yanlış yerlere örneğin normalde ağaçsız tundralar ve bataklıklar, ayrıca nispeten açık ağaç örtülerine sahip geniş boreal orman alanlara yapılan ağaçlandırma çalışmalarının doğru olarak nitelendirilemeyeceği, hatta durumu daha da kötüleştirebileceği belirtildi.
Arktik’in toprağı, bitki örtüsünden fazla karbon depolar
Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’nden baş yazar Yardımcı Doçent Jeppe Kristensen, Arktik ve Arktik altı ekosistemlerinin benzersiz özelliklerinin, onları iklim değişikliğinin hafifletilmesi amacıyla ağaç dikimi için uygunsuz hale getirdiğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Arktik’teki topraklar, Dünya’daki tüm bitki örtüsünden daha fazla karbon depolar.
Bu topraklar, ormancılık veya tarım için yapılan ekim gibi bozulmalara karşı hassastır, ancak aynı zamanda ağaç köklerinin nüfuz etmesi de. İlkbahar ve yaz başında, kar hala yerdeyken yarı sürekli gün ışığı, bu bölgedeki enerji dengesini yüzey kararmasına karşı aşırı hassas hale getirir, çünkü yeşil ve kahverengi ağaçlar beyaz kardan daha fazla güneş ısısını emer.”
Kuzey Amerika, Asya ve İskandinavya’daki Kuzey Kutbu’nu çevreleyen bölgelerin, bitki örtüsünü öldüren orman yangınları ve kuraklıklar gibi doğal bozulmalara eğilimli olduğunun altını çizen Kristensen, “İklim değişikliği bu bozulmaları hem daha sık hem de daha şiddetli hale getirir. Burası, özellikle bu tür rahatsızlıklara karşı daha savunmasız olan homojen bir plantasyonun parçası olarak ağaç olmak için riskli bir yer,” dedi Kristensen. “Bu ağaçlarda depolanan karbon, rahatsızlıkları körükleme ve birkaç on yıl içinde atmosfere geri salınma riski taşıyor” dedi.
Tam tersi etki yaratabilir
Araştırmacılar, yüksek enlemlere ağaç dikmenin, bir bağlamda istenen etkiyi yaratırken, bir diğerinde tam tersi etki yaratan bir iklim çözümünün başlıca örneği olduğunu söyledi. İklim tartışmasının çok fazla karbon odaklı olduğuna dikkat çeken Kristensen, “Çünkü insanların son yüzyılda Dünya’nın iklimini değiştirmesinin temel yolu fosil yakıtları yakarak sera gazı yaymaktı. Ancak özünde, iklim değişikliği atmosfere giren güneş enerjisinin ne kadarının kaldığı ve ne kadarının tekrar çıktığı sonucudur” diye ekledi.
Kuzey ormancılığı iklim çözümü gibi satılmamalı
Uzak Kuzey’deki ormancılığın, diğer üretim sistemleri gibi görülmesi gerektiğine de vurgu yapan Macias-Fauria, “Pastanızı yiyip bitiremezsiniz ve Dünya’yı kandıramazsınız. Kuzey ormancılığını bir iklim çözümü olarak satarak, sadece kendimizi kandırıyoruz” dedi.
Yüksek enlemlerde ne yapılmalı?
Araştırmacılar, ren geyiği gibi büyük otçulların sürdürülebilir popülasyonlarını desteklemek için yerel topluluklarla çalışmanın, milyonlarca ağaç dikmektense Arktik ve subarktik bölgelerde iklim değişikliğine karşı daha uygulanabilir bir doğa tabanlı çözüm olabileceğini öne sürdü. Konuya ilişkin açıklama yapan Cambridge Üniversitesi Scott Polar Araştırma Enstitüsü’nden kıdemli yazar Profesör Macias-Fauria, “Büyük otçulların bitki topluluklarını ve kar koşullarını net soğumaya yol açan şekillerde etkilediğine dair bol miktarda kanıt var.
Bu, hem doğrudan, tundra manzaralarını açık tutarak, hem de otçulların kış beslenmesinin etkileriyle dolaylı olarak gerçekleşir; burada karı değiştirirler ve yalıtım kapasitesini azaltırlar, toprak sıcaklıklarını ve permafrostun çözülmesini azaltırlar” diye konuştu.
Kaynak: https://www.dunya.com/surdurulebilir-dunya/arktikaya-agac-dikmek-kuresel-isinmayi-artirabilir-haberi-754187
