Kertenkeleler sizi ürkütüyor mu? O halde gözleriyle neler yapabildiklerini öğrendiğinizde bir kez daha düşüneceksiniz! Bu ürkütücü yetenek, doğanın en sıra dışı savunma mekanizmalarından biri olarak öne çıkıyor.
Bu ilginç yetenek, Phrynosoma cinsine ait “boynuzlu kertenkeleler” arasında görülüyor. Bu cinsin en az 8 türü, tehdit altında kaldığında gözlerinden kan fışkırtarak düşmanlarını caydırabiliyor.
Kertenkelelerin göz yuvalarında yer alan ve damarlara bağlı olan özel sinüsler, baş bölgesinde bir tehdit algılandığında kan akışının yönünü değiştiriyor.
Böylece göz yuvalarında biriken kan basıncı artıyor ve göz çevresindeki kasların kasılmasıyla sinüsler patlayarak, gözlerden yaklaşık 1,5 metre uzağa kadar kan fışkırtabiliyor.
Oldukça sıra dışı yöntem kullanan kertenkeleler, gerektiğinde birkaç kez kan fışkırtarak avcının gözünü korkutmaya devam edebiliyor.
Tabii ki yalnızca kan fışkırtmak her zaman yeterli olmayabilir. Kanın etkili olması için avcıları tiksindirecek özelliklere sahip olması gerekiyor.
Araştırmalar, bu kanda avcıların iştahını kaçıran ya da kötü kokan kimyasallar bulunduğunu gösteriyor. Kimyasalların bazıları, kertenkelelerin zehirli karıncalar ile beslenmesi sonucu oluşmuş olabilir.
Boynuzlu kertenkeleler, üçüncü bir göz kapağı olarak adlandırılan “niktitatör zar” adı verilen şeffaf bir zar sayesinde kanı hızlıca temizleyebiliyor.
Kan fışkırmasının ardından bu zar, göz yüzeyini süpürerek fazla kanı topluyor ve gözün arka köşesine doğru taşıyor.
Evrimsel çalışmalar, kan fışkırtma yeteneğinin özellikle köpek türleri gibi avcılarla karşılaşan kertenkeleler arasında ortaya çıktığını öne sürüyor.
Şu anda bu yeteneği olmayan türlerin bu özelliği evrimsel süreçte kaybettiği düşünülüyor ancak bilim, nedenini henüz açıklayabilmiş değil.
Kaynak: https://onedio.com/haber/bu-nasil-mekanizma-dedirtiyor-kertenkelelerin-gozlerinden-kan-fiskirtmasinin-sebebi-1256136
