Birol BOZKURT
Yerli yatırımcının parasını enflasyona karşı korumak için en çok tercih ettiği yatırım araçlarından olan TL mevduat enflasyona karşı beklenen getiriyi sağlayamadı. Ancak son dönemde enflasyondaki baz etkisiyle yaşanan düşüşün de etkisiyle rüzgar tersine dönmeye başladı. Ancak politika faizinin erken indirileceği endişesi yatırımcıları tedirgin eden bir diğer gelişme olarak öne çıkıyor.
2023 yılında ağustos ayının ilk haftasında mevduat hesapların toplam büyüklüğü 12 trilyon 593 milyar lira seviyesinde bulunuyordu geçen bir yıllık sürede bu rakam yüzde 33,26 artarak 16 trilyon 783 milyar liraya yükseldi. Aynı dönemde TL mevduatlardaki yükseliş dikkat çekti. Geçen yılın ağustos ayında 7 trilyon 265 milyar TL olan Türk Lirası mevduatların büyüklüğü yüzde 44,36 artarak 10 trilyon 488 milyar lira oldu. TL mevduatın 6,4 trilyon lirası gerçek kişilerin hesaplarında toplanırken 3,3 trilyon lirası ticari kuruluşların hesaplarında toplandı. Yabancı para mevduatlardaki büyüme ise sınırlı kaldı. 2023’ün ağustos ayının ilk haftasında 5 trilyon 328 milyar TL olan yabacı para mevduatın büyüklüğü yüzde 18,12 artışla 6 trilyon 294 milyar TL’ye yükseldi.
Geçen bir yıllık sürede mevduat faizlerindeki yükseliş mevduat hesaplarının büyümesine önemli katkı verdi. 2023’ün ağustos ayında yüzde 27 civarında olan 6 aylık TL mevduatın faiz oranı son zamanlarda yüzde 60’lara kadar çıktı. Mevduat faizlerinin uzun bir süre enflasyonun altında kalarak negatif getiri sağladığı görülüyor. Ancak bu durum aylık bazda bakıldığında özellikle Temmuz ayında baz etkisiyle birlikte enflasyondaki hızlı düşüşün sonucunda biraz değişti ve enflasyon bazında mevduat faizleri reel getiri sağlamaya başladı.
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları şunları söyledi; “Döviz kurlarının enflasyon oranı kadar artmaması hatta sabit kalması aslında dövize yıllık yüzde 50 faiz uygulandığı sonucuna çıkıyor. Bu durum her ne kadar yüksek faizden yararlanmak isteyen sıcak paranın ülkemize girişini sağlayacak olsa da bu kısa vadeli bir durum olacak, yüksek faizden yararlanan yabancı yatırımcı kısa sürede faiz gelirini alıp ülkeyi terk edecektir.”
Mevduat faizlerinde sınırlı artış
2023 yılında seçim sonrası ekonomi yönetiminin değişmesiyle TCMB, Haziran ayından başlayarak politika faizini toplam 3 bin 400 baz puan artırarak yüzde 42,50 seviyesine yükseltirken yılbaşından bu yana 750 baz puanlık daha artış yaparak politika faizini yüzde 50 seviyesine yükseltti.
Yeni ekonomi yönetiminin uyguladığı programla beraber mevduat ve kredi faizleri politika faizi etrafında seyretmeye başladığı görülüyor. Bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 2 Ağustos haftasında bir önceki haftaya göre 3 baz puan artışla yüzde 55,78 olurken, dolar mevduat faizi 5 baz puan azalışla yüzde 1,73 ve euro mevduat faizi 14 baz puan azalışla yüzde 1,10 oldu.
TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise aynı haftada bir önceki haftaya göre 15 baz puan azalışla yüzde 61,66 oldu. TL bazlı konut kredi faizleri 8 baz puan azalışla yüzde 43,64; taşıt kredi faizleri 397 baz puan artışla yüzde 54,94 ve ihtiyaç kredi faizleri 40 baz puan azalışla yüzde 73,93 olarak gerçekleşti. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 19 baz puan artışla yüzde 8,51 olurken, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 55 baz puan azalışla %6,51 oldu.
KKM’den TL mevduata geçişin hızlanacak
Merkez Bankası, geçtiğimiz ay TL mevduatı özendirmeye yönelik adımlar attı. Karar ile KKM’den Türk Lirası mevduata geçişlerin hızlandırılması hedefleniyor. TCMB uygulama talimatında yaptığı değişiklikle, “KKM hesaplarına uygulanan faiz oranı alt sınırını politika faiz oranının yüzde 80’inden yüzde 70’ine” düşürdü. Bu değişiklik ile KKM’de en düşük faiz oranı yüzde 40’tan yüzde 35’e indirilmiş oldu.
Mevduat reel olarak yüzde 29,63 kaybettirdi
Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde BIST 100 endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %28,18, TÜFE ile indirgendiğinde ise %12,12 oranlarında yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu. Amerikan Doları %6,65, Euro %7,12, mevduat faizi (brüt) %19,55 ve DİBS %39,45 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde külçe altın %2,55, Amerikan Doları %18,35, Euro %18,76, mevduat faizi (brüt) %29,63 ve DİBS %47,04 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi.
Piyasadaki fazla TL çekilecek
Merkez Bankası, bu ayın başında yeni bir adım daha atarak sterilizasyon araçlarına gün içi ek TL depo alım ihaleleri ekledi. Karar ile piyasadaki fazla TL’nin azaltılması hedefleniyor. TCMB, bankalara gönderdiği yazıda, 11.00-11.30 arasında düzenlenen TL depo alım ihalelerine ek olarak, gün içerisinde ek TL depo alım ihalesi açılabilmesine karar verildi.
Kaynak: https://www.dunya.com/ekonomi/tl-mevduatta-reel-getiri-donemi-haberi-741300
