Enflasyondaki artışla bozulan dengeler bir yandan kötüleşmediği görülen büyüme ve işsizlik verileriyle vatandaşın sorgulamalarına maruz kalıyor. ‘Bütün mekanlar dolu’, ‘bir kahveye 150 lira veriyorlar’, ‘AVM’ler tıklım tıklım’, ‘otomobil ve benzin zamlarına rağmen trafik rahatlamadı’ gibi argümanlara karşın önemli bir göstergemiz oldu: Gelir dağılımındaki eşitsizlik. Enflasyonla birilerinin alım gücü düşerken, birilerininki de yükseliyor. Türkiye’de de gelir adaletsizliği rekor kırıyor.
Gelir dağılımı eşitsizliği ülkelerin refahıyla orantılı olurken, bir ülkede büyüme ya da gelir ne kadar yüksek olursa olsun, gelir dağılımı bozuksa refahı yüksek bir ülke olamaz.
Türkiye’de son yıllarda yaşanan ekonomik verilerle görülüyor ki gelir dağılımındaki bozulma hızlanıyor. Bu da bir kesimin daha çok fakirleşmesine, bir kesimin de daha çok zenginleşmesine neden oluyor.
Gelir dağılımındaki eşitsizlikte Avrupa’da ilk sırada gelen Türkiye, dünyada ise 130 ülke arasında 28. sırada yer alıyor. TÜİK verilerine göre, gelir dağılımındaki eşitsizlik 2023 yılında daha da arttı.
Ekonomim’in aktardığına göre, gelir dağılımında eşitsizlik, toplumsal sorunların ana nedenleri içinde yer alırken, Türkiye’de son yıllarda yoksulluk artarken, zenginler de daha zengin oluyor. Milli gelir hesaplamalarında emek gücü kesiminin yani işçi, memur ve çalışanların aldığı payın azaldığı dikkat çekerken, şirketlerin payı artıyor.
“Bu nasıl kriz?”, tüm mekanlar dolu, lüks harcamalar artıyor, lüks araç satışları artıyor, AVM’ler tıklım tıklım gibi argümanların açıklamasında ana nedenlerden biri oluyor.
Zaten ekonomide bu bahsedilenler de olmazsa krizden söz etmeye başlayacağımız da anlaşılamıyor. Biz dönelim eşitsizliğe.
“Gini katsayısı” gelir dağılımında adaleti ölçmenin en temel göstergelerden olurken, Gini, “0 ile 1” arasında değişiyor. Gini katsayısı “0”a yaklaştıkça adalet, gelir dağılımında eşitlik artıyor, “1” e yaklaştıkça da gelir dağılımında eşitlik bozuluyor. Gini katsayısı 100 ile çarparak da gösterilebiliyor.
AB İstatistik Ofisi (Avrupa’nın TÜİK’i) Eurostat verilerine göre, 2022 yılında Gini 29,6 olurken, Türkiye’ye ait son güncel veri 2021 yılına ait ve 42,6 olarak görülüyor.
Türkiye, Avrupa’da geliri en adaletsiz dağıtılan ülke olarak görülürken, olun 38,4 ile Bulgaristan, 36,2 ile Litvanya ve 34,3 ile Letonya takip ediyor.
Slovakya 21,2 ile gelir dağılımı eşitsizliğinin en düşük olduğu ülke olurken, 23,2 ile Slovenya, 24,8 ile Çekya ve 24,9 ile Belçika ilk sıralarda yer alıyor.
Dünya Bankası verileri de gelir dağılımındaki eşitsizliği inceliyor.
2022 yılına yönelik veriler ağırlıklı olurken, bazı ülkelerden güncel veri gelmese de tablo bu şekilde ve Türkiye 130 ülke içinde 28. sırada yer alıyor.
Listede Afrika ve Asya ülkelerinden Cibuti, İran, Malezya, Tanzanya, Kenya, Senegal, Mali ve Nijerya gibi ülkelerin gelir dağılımı eşitliğinde Türkiye’den daha adil olduğu görülürken, Brezilya, Arjantin gibi ülkelerde durum daha körü görülüyor.
TÜİK verilerinde, 2014 yılında 0,391 olan Gini katsayısının 2023 yılında 0,433’e çıkarak son 10 yıldaki en yüksek değer olduğu görülürken, bu bir yandan da verilerdeki iyileşmeleri hissetmemeye yol açıyor. Türkiye ekonomisinde son açıklanan 2023 yılı büyümesini vatandaşın büyük bir çoğunluğunun hissetmeme nedeni bu oluyor.
Gelir dağılımı eşitsizliği dönem dönem düşerken, son 10 yıldaki artış eğiliminde olması da önemli görülüyor.
Gazeteci Fatih Altaylı, TÜİK’in açıkladığı Türkiye’nin büyüme verilerini değerlendirdi.
Kaynak: https://onedio.com/haber/buyume-veril…
TÜİK’in 2023 yılında Türkiye’nin GSYH (büyüme) verilerine göre yüzde 4,5 oranında ekonomide büyüme gerçekleşmişti.
Kişi başı milli gelir 13 bin doların üzerinden olurken, Türkiye ekonomisi büyüklüğü de 1 trilyon doların üzerine çıktı.
Gazeteci Fatih Altaylı günlük YouTube yayınlarında ekonomik verilere de mutlaka değiniyor.
“Hani ekonomi iyiydi?” diyerek başladığı büyüm verileri değerlendirmesinde, deneyimli gazeteci, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın büyüme verilerini değerlendirirken kullandığı, “Türkiye ekonomisi yüzde 4,5 büyüyerek çok önemli bir başarıya imza attı. Hani ekonomi kötüye gidiyordu” sözlerini de değerlendirdi.
Altaylı, ‘Madem ekonomi kötü değildi neden faiz artırdınız?, madem ekonomi iyiydi neden dünyanın dört yanını gezip yatırımcı arıyorsunuz? Yatırımlar gelmek bilmiyor. Madem son derece iyi ve her şey yerli yerinde 40 günden merkez bankası 10 milyar dolarlık rezervini sattınız’ dedi.
TÜFE ve ÜFE arasındaki makasa değinen Altaylı, bu farkın olmayan bir büyüme rakamı oluşturduğunu da iddia ederken, dövizin baskılanmasıyla gerçek seviyesinde olmadığı için GSYH’nin ‘yanlış kur üzerinden hesaplandığını’ ve ‘daha zengin gözüktürdüğünü’ belirtti.
“2011-2012 yıllarından daha mı zenginiz?” diye soran Altaylı, kişi başı milli gelirde 13 bin dolar seviyesinde olmanın dolar enflasyonu harici nasıl olduğunu da sorguladı.
‘Büyüme var’ diyen gazeteci Fatih Altaylı, gelir adaletinde ise tarihte, sınıflar arasında hiç bu kadar uçurum olmadığını, zengin ve fakir arasındaki fark hiç bu kadar büyük fark olmadığını belirtti.
“Büyüme çok bir şey ifade etmiyor” derken, deneyimli gazeteci bazı sorular yöneltti:
-
Niye zenginleşildiğini göremiyoruz?
-
Niye insanlar sıkıntıda?
-
Niye otomobil satışları bıçak gibi kesildi?
-
Niçin kredi kartı borçlarında muazzam bir artış var?
-
Niye kredi kartı kullanımı ve taksitlendirmede müthiş bir artış var?
-
Niye ekonomiyi o zaman soğutma ihtiyacı hissediyorsunuz?
‘Büyüme bir propaganda malzemesi olursa ters teper’ diyen Altaylı, ‘İnsanlar sıkıntıda olduğunun farkında’ dedi.
Büyümede ayrıca mültecilerin üretim gücüne de değinen Altaylı, üretimde yer alan mültecilerin, tüketim tarafında yani büyümede nüfus hesabına katılmadığını da söyledi.
Kaynak: https://onedio.com/haber/fakirlestiginizi-daha-cok-hissetme-nedeniniz-ortaya-cikti-gelir-dagiliminda-bozulan-esitsizlik-rekor-kirdi-1210861
