Ülkelerin yatırım yapılabilir seviyelerini ölçen kurumlara ‘kredi derecelendirme’, verdikleri notlara da kısaca ‘kredi’ notu diyoruz. Türkiye’nin son dönemde düşen notunda Fitch’in yaptığı artışla gözler yeniden bu alana çevrildi. 10 soruda kredi derecelendirme sistemini ve notlara yakından bakalım.
En ünlüleri S&P, Moody’s ve Fitch olan kredi derecelendirme kuruluşları şirketler ve ülkelerin başında adeta eli sopalı öğretmen gibi durmayı adet edinirken, geçen cuma gecesi yapılan değerlendirmeden Türkiye hasret kaldığı notu almıştı.
Görünümü de pozitif olan Türkiye’nin özelinde kredi notu ve derecelendirme şirketlerine biraz daha yakından bakalım.
Ekonomim’de Bader Aslan’ın köşesinde anlattığı ’10 soruda kredi derecelendirme sistemi’ nedir, ne değildir?
1. Kredi notu nedir?
Bir ülke ya da şirketin borcunu geri ödeme ya da ödeyemem riskini belirten göstergedir.
2. Kredi notu nasıl kullanılır, işe yarar mı?
Küresel ekonomilerde, paranın akacak mecra aramasında bir kontrol ya da teyit mekanizması gören kredi piyasası, borç alacak ve verecek için, yatırım yapmak isteyen için bir nevi teminat.
Genel şartlar, kredi notu yüksek olan bir borçluya daha uygun koşullarda ya da tam tersi, düşük notu olan borçluya daha yüksek faizle borç verilmesi sağlanırken, yatırım yapmak isteyenler için de yüksek not cazip gelmektedir.
3. Derecelendirme şirketleri hangileri?
En ünlüsü 3 şirket herkesin de bildiği gibi, Moody’s, S&P ve Fitch
Ayrıca JCR (Japonya), Dagong (Çin), DBRS (Kanada), Egan-Jones (ABD) gibi şirketler de var.
4. Kredi notunun yanındaki “görünüm” ne anlama geliyor?
Notun yanında önemle belirtilen ‘görünüm’ diye bir gösterge var. Görünüm üç şekilde pozitif, durağan ya da negatif olabilir. Görünüm, bir sonraki not değerlendirmesi için bir gösterge niteliği taşıyor. Görünüm pozitifse not artabilir, negatifse not düşebilir, durağansa not değişmeyebilir şeklinde yorumlanıyor. Bir vaat niteliği taşımazken, belirten doğrultuda hareket edilmeye de bilir.
5. Aynı ülke ya da şirket nasıl şirketlerden farklı notlar alabiliyor?
Her kredi derecelendirme kuruluşunun farklı değerleme kriterleri bulunuyor.
6. Kredi notu sınıflandırması ne?
Her şirketin notlarının göstergeleri farklı olurken, notlar üç ortak kategoride toplanıyor.
-
yatırım yapılabilir düzey,
-
yatırım yapılamaz (yüksek riskli) düzey
-
batık (temerrüt) düzey.
7. Türkiye’nin 3 büyük kredi derecelendirme kuruluşundaki kredi notları ne?
Tabloda görebilirsiniz.
8. Türkiye kredi derecelendirme kuruluşlarında hangi ülkelerle aynı nota sahip?
Fitch’te B+ notu olan ülkeler: Rwanda, Tanzanya, Türkmenistan, Uganda
Moody’sde B3 notu olan ülkeler: Angola, Bosna-Hersek, Kırgızistan, Moldova, Moğolistan
S&P’de B notu olan ülkeler: Kenya, Moğolistan, Nikaragua
9. Kredi notunun artması neden önemli?
Kredi not artışlarında 3 önemli bir değişken şu şekilde oluyor:
-
Borçlanma maliyetleri düşüyor,
-
Portföy yatırımları artabiliyor,
-
Doğrudan yatırımlar artabiliyor.
10. Türkiye’ye başka not artışı gelir mi?
Ülkenin mali durumunda anormal bir iyileşme olmadığı sürece, genellikle kuruluşlar bir yıldan kısa sürede notlarda birden fazla değişiklik yapmıyor.
Mali göstergelerde önceki yıllara göre iyileşme olurken, para politikasında sıkılaşma, rasyonel politikalara dönüş, cari dengede iyileşme risk görünümünü iyileştiriyor. Ayrıca 2021 yılında girilen FATF’in gri listesinden çıkma çalışmalarının Haziran ayında tamamlanması bekleniyor.
Kaynak: https://onedio.com/haber/turkiye-ye-kredi-notu-surprizi-10-soruda-kredi-notu-nedir-kredi-derecelendirme-sistemi-nasil-isler-1210376
