Rusya’nın Ukrayna savaşını başlatmasıyla dünyada değişen petrol piyasası dengelerinde Türkiye avantajlı konuma geçmişti. İYİ Partili Erhan Usta, petrolde incelediği fiyat farkını sorguladı.
Rusya, dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olurken, 2022 yılında Ukrayna’ya açtığı savaşla Batı’yı karşısına almıştı.
ABD ve Avrupa ülkelerinden Rusya’ya yönelik yaptırımlar vitrin konumu üstlenirken, batının ihtiyacı olanı alması için Türkiye bir köprü konumuna geçmişti.
Rusya’nın doğal gaz ve petrol ticaretinde dengeleri değiştirmesi dünyada yeni bir enflasyon dalgası yaratırken, Türkiye ile ilgili ticarette olanları eski Devlet Planlama Teşkilatı yöneticisi olan İYİ Parti milletvekili Erhan Usta sorguladı.
Usta’nın sorularına geçmeden önce, benzin ve motorin fiyatlarındaki değişime göz atalım.
1 Mart 2022 itibarıyla Brent petrol varili 106 dolar olurken, dolar/TL kuru 13,89 seviyesinde, benzinin litresi 16,55 lira ve motorinin litresi 16,07 liraydı.
4 Mart 2024 itibarıyla Brent petrol varili 83,09 dolardan satılırken, dolar/TL kuru 31,52 seviyesinde, benzin ve motorinin litre fiyatları da sırasıyla 40,46 – 40,70 liradan satılıyor.
Akaryakıt fiyatları belirlenmesinde Brent petrol fiyatından ziyade, Genova’da oluşan rafine edilmiş ürünlerin fiyatı esas alınıyor.
Küresel petrol piyasaları S&P Global Platts’ı referans alırken, piyasa fiyatlarının belirlenmesinde de bu veriler kullanılıyor. Rafineriler, Platts European Market Scan’deki CIF MED (Genova) verilerini günlük Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden TL’ye çevirerek belirliyor.
Fiyatlar arasındaki farkın yüksek olmadığı bilinirken, İYİ Partili milletvekili Erhan Usta, bakalım ne diyor?
Yaklaşık 30 dolarlık bir fiyat farkı olması halinde benzin ve motorinde neden indirim yapılmadığını sorgulayan Usta’nın açıklamaları ışığında Türkiye’nin en büyük rafinerisinin mali tablolarına da baktık.
Tüpraş’ın son açıklanan finansal verilerinin 2023 3. çeyrek olması nedeniyle mevsimsel farklılıkları da göz önüne alarak son 3 yılın 3. çeyrek mali tablolarında net kârı şu şekilde oluşmuş.
2021 yılında 1 milyar 927 milyon 338 bin kâr açıklayan şirket, 2022 yılı 3. çeyreğinde 23 milyar 456 milyon 118 bin TL kâr açıklarken, 2023 yılı 3. çeyreğinde de 35 milyar 271 milyon 565 bin kâr açıklıyor.
Aradaki farka yönelik gelecek günlerde otoritelerden bir açıklama gelip gelmeyeceği ise merakla bekleniyor.
Kaynak: https://onedio.com/haber/petrol-fiyatlarindaki-farki-iyip-milletvekili-sordu-neden-vatandasa-zam-yapiliyor-1208985
