Rafadan Tayfa Yapımcı Yönetmeni İsmail Fidan: “Her Karakterin Gerçek Hayatta Bir Hikayesi Var”

Akdeniz Bilişim Zirvesi özel ve hibrit bir yapıda. Her konu çalışılıyor. Siber güvenlik, günümüzün dijital dünyasında öncelikli bir mesele haline geldi. Zirvede, katılımcılar siber tehditlere karşı nasıl daha güçlü önlemler alınabileceği, veri koruma ve güvenlik politikalarının nasıl geliştirilebileceği üzerine tartışmalar yapıldı. Aynı zamanda, siber güvenlik uzmanları en son teknoloji savunma mekanizmalarını ve tehdit istihbaratı tekniklerini paylaşarak, bölgesel işbirlikleri ve ortak güvenlik stratejilerinin geliştirilmesine ışık tuttular.

Yapay zeka, zirvede iş süreçlerini otomatize etmek, veri analizi yapmak ve karar verme mekanizmalarını desteklemek için giderek daha fazla kullanılan bir araç olarak ele alındı. Katılımcılar; yapay zekanın etik kullanımı, algoritmik şeffaflık ve bu teknolojilerin toplumsal etkilerini derinlemesine incelediler. Ayrıca, yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojilerinin bölgesel ekonomiye nasıl entegre edilebileceği üzerine stratejiler geliştirildi.

İsmail Fidan, 2012 yılında bu işi bir girişimcilik serüvenine dönüştürmeye karar verdiğinde İSF STUDİOS adında bir yapım şirketi kurarak kendi animasyon filmlerinin yapımcısı ve yönetmeni olmaya başladı.

İlk projesi ise TRT ÇOCUK ekranlarında yediden yetmişe herkesin sevdiği “Rafadan Tayfa” isimli animasyon filmi oldu. Bu proje, yerli çizgi dizilerin yapılmasına ve yaygınlaşmasına da öncülük etti. İSF STUDİOS kurucusu İsmail Fidan, günümüzde de aktif olarak bu şirketin yapımcılığını ve yönetmenliğini yapmaktadır. Çeşitli projelerle de eğlenceli animasyon dizi ve filmlerini üretmeye devam etmektedir. Sektörüne getirdiği yeniliklerle de herkesin takdirini kazanmayı başarmıştır.

– İstatistik ve bilgisayar bilimleri alanındaki akademik geçmişinizin, animasyon ve yönetmenlik gibi yaratıcı alanlara yönelmenize nasıl bir katkısı oldu? Bu geçiş sürecinde sizi etkileyen dönüm noktaları ve ilham kaynaklarınız nelerdi?

Elbette. Öncelikle matematik aşığı biri olduğumu söyleyeyim. İstatistik ve bilgisayar bilimleri alanındaki eğitimim, analitik düşünme yeteneğimi geliştirmemde oldukça yardımcı oldu. Verileri analiz etme, mantıksal çıkarımlar yapma ve sistematik bir yaklaşımla problem çözme becerilerim, animasyonun teknik yönlerine dair bakış açımı önemli ölçüde etkiledi diyebilirim. Çünkü animasyon, estetik olduğu kadar matematiksel bir süreçtir. Bu da bana hikâye anlatımında ve teknik sınırlılıkları zorlamama olanak sağladı. Özellikle 3D modelleme, animasyon, render ve tüm teknik aşamalarda bu altyapının faydasını fazlasıyla gördüm.

Lisans eğitimimi tamamladığım dönemde fotoğraf, tasarım ve dizgi gibi birçok alanda kendimi geliştirmeye çalıştım. Bitirme tezimi, danışman hocamın da yönlendirmesiyle ‘Karakter Modelleme ve Canlandırma’ konusu üzerine hazırlamaya karar verdim. Bu, o bölümde ilk defa karşılaşılan bir durumdu ve benim için dönüşümü başlatan önemli bir adım oldu.

Hayatta bazen böyle dönüm ve kırılma noktaları insanın tüm kariyerini değiştirebiliyor. O yüzden insanın hayallerinin peşinden gitmesini ve sevdiği işi yapmasını çok önemsiyorum.

Biraz önce söylediğim gibi bitirme tezimle birlikte, kendimi animasyon dünyasında bulmuş oldum. Kendimi bu alanda geliştirmek istiyordum; ancak ülkemizde maalesef çizgi film alanında çalışan herhangi bir stüdyo bulunmuyordu. Var olanlar ise ne yazık ki çok küçük ölçekteydi ve sadece reklam sektöründe faaliyet göstermekteydi. Sektör ise alanında uzmanlaşmış isimlerden oluşmuyordu.

Bu arada, üniversitenin son yılında hayatıma katmış olduğum yazılım geliştirme kısmını, animasyon dünyasına uyarlama fikri beni oldukça heyecanlandırıyordu. Fakat bu konuda ne ülkemizde bilgi alabileceğim bir sanatçı ne de bir stüdyo bulunuyordu. Buna rağmen, çalıştığım küçük ölçekli mimarlık ofisinde, animasyon ile yazılımı birleştirerek, teknik alanda da kendimi geliştirmek için elimden geleni yaptım. Açıkçası o günlerde özellikle animasyon gibi tematik alanlarda, bilgiye erişmek oldukça kısıtlıydı. Buna rağmen sektörel gelişmeleri, internetteki az sayıda kaynaktan ve uluslararası sanatçıların dâhil olduğu forumlarda takip ediyor, kendime sektörel anlamda rol modeller geliştiriyordum.

TRT Çocuk’un kurulmasıyla birlikte, hâlihazırda çalışmış olduğum şirket, Türkiye’de ilk defa animasyon çizgi film projesine başladı. Bu proje, bana kendimi teknik alanda oldukça geliştirme imkânı sundu. Kendi yazdığım plug-inlerle, rol model aldığım sanatçıların teknik bilgisine benzer düzeyde işler üretme fırsatı buldum. Çalışmalarımı gören iş arkadaşlarım, teknik anlamda çok ileri düzeyde olduğumu söylese de rol model aldığım sanatçıların işleri, kendimi sektörde nerede olduğum konusunda doğru tarifliyordu. Bu yaklaşım, kendi yankı odamdan kurtulmamı, kendimi sürekli geliştirmemin de önünü açmış oldu diyebilirim.

Şirketi kurarken, çalışma ekibimizin deneyimli ve işini en iyi yapan sanatçılardan oluşması gerektiğini biliyordum. İlk olarak, yıllarca yan yana çalıştığımız fakat o dönemde İngiltere’de bulunan senaristimiz Ozan Çivit ile hayallerimi ve hedeflerimi paylaştım. Kendisi de projemi ve hedeflerimi beğendi ve ilk günden bugüne hep yanımızda oldu.

Öncelikle Rafadan Tayfa’da yer alan her bir karakterin gerçek hayatta bir hikayesi var. Bu söylediğim şey, çizgi filmdeki karakterlerimizin, ilham aldığımız gerçek karakterle her şeyinin birebir uyduğu anlamı taşımıyor elbette.

Bir hikâye oluştururken, birkaç farklı yöntem vardır. Örneğin, tamamen kendi hayal dünyanıza ait bir karakter oluşturabilirsiniz. Bu şekilde bir karakter yaratımında, o karaktere ait ne varsa, hepsi kendi düşsel anlatımınızın bir ürünü olarak seyirciyle buluşur. Ya da karakter oluşumunda çevrenizden bir kişiden ilham alırsınız. Bana göre bu tercih diğerine göre daha avantajlı bir yaklaşımdır. Zira gerçek bir karakterden esinlenerek karakter oluşturmak, hikâyenin oturması açısından oldukça önemli bir husustur.

Rafadan Tayfa’daki Kâmil karakterini oluştururken, büyük oranda babamdan esinlendim. Bunu pek çok kez anlattım aslında. Peki gerçek hayatta Kâmil Fidan kimdir? Babam kamuda uzun yıllar görev yaptı. O dönemin ekonomik şartları, Ankara gibi büyük bir şehirde yaşam, tek maaş derken babam hep ek iş yapmak zorunda kaldı. Bu nedenle de çocukluk anılarımdaki baba figürü, sürekli çalışan; bu nedenle de hep yorgun olan, fırsat bulduğunda da uyuklayan bir kişilikti. Rafadan Tayfa’nın Kâmil’ine baktığınızda, zaman zaman onu bakkalda uyurken görürsünüz. Tabii Kâmil’in yorgunluğu çalışmaktan değil; ancak uyuklamayı, daha doğrusu arada kestirmeyi sevmesinden kaynaklanıyor.

Saadettin Usta, bende büyük emeği olan, gerçek hayatta da yedi yıl yanında çalıştığım bisiklet ustasıdır. Engelli olmasına rağmen hayata hiçbir zaman küsmedi. Mucit diyebileceğim ölçüde yaratıcı bir akla, müthiş bir teknik bilgiye ve muazzam bir hoşgörüye sahipti. Geçtiğimiz yıllarda vefat etti. Allah rahmet eylesin, üzerimde emeği çok büyük bir isimdi. Ustamı kaybettim; ancak Saadettin Usta karakteri Rafadan Tayfa da yaşamaya devam ediyor. Saadettin Usta, tüm arkadaşlarımıza, keskin zekası ve hoşgörüsüyle bana olduğu gibi rehber oluyor.

Zorluk derseniz çizgi film süreci birbirinden farklı pek çok zorluğu içerisinde bulunduran bir süreç. Örneğin, senaryoda hayal edilen bir karakter, seslendirmenin de eklenmesiyle birlikte bambaşka bir hâle dönüşebiliyor. Tabii bu psikoakustik sürecin de ötesinde bir konu. Ses aksiyonun da kaynağı olarak karşımıza çıkıyor. Bu anlamda ses, görüntünün dışında yeni bir anlam inşa eder ve kimi zaman hikâyenin başatı hâline gelebilir. Senarist ne yazarsa yazsın, ses ile karakter o kadar özdeşleşir ki kimi zaman ses sanatçısının bir nidası, anlamı bambaşka bir yere sürükleyebilir. Bu nedenle de senaryodan itibaren çizgi filmin her alanı oldukça zorlu ancak bir o kadar da heyecanlı bir süreçtir.

Yapay zekâ, hikâye anlatımının tüm süreçlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bildiğiniz gibi senaryo yazımında dikkat edilmesi gereken ve önemsenen pek çok nokta var. Yapay zekâ, hikâye önerilerinden tutun da eğitime, süreç yönetimine ve ARGE süreçlerinin hızlandırılmasına kadar pek çok aşamada katkı sunabilmektedir. Gelecek neler getirir bilmiyorum; ancak yapay zekâyı yakından takip eden birisi olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim. Yapay zekâ araçları, hem kendi sektörümüzde hem de bütün sektörlerde şimdilik ana aktör olmasa da bugün için çok önemli bir asistan olduğunu söyleyebilirim.

– Rafadan Tayfa karakterlerini, izleyicilerle gerçek zamanlı etkileşim kurabilen, duygusal zekâya sahip sanal varlıklara dönüştürme gibi bir vizyonunuz var mı? Bu tür projelerle çocukların eğitim ve gelişim süreçlerine nasıl katkı sağlamayı hedefliyorsunuz?

Evet, bu kesinlikle düşündüğümüz bir şey. Özellikle mobil uygulamalar ve etkileşimli oyun projelerinde, karakterlerin çocuklarla gerçek zamanlı iletişim kurması onların eğitim ve gelişiminde en yakın arkadaşı olmasını hedeflediğimiz projelerimiz mevcut.

– Kuantum bilişimin, animasyon üretim süreçlerinde nasıl devrim yaratabileceğini düşünüyorsunuz? Özellikle render süreleri üzerindeki etkisi ve bu teknolojinin projelerin üretim süresini nasıl hızlandırabileceği hakkında neler öngörüyorsunuz?

Kuantum bilişim, render sürelerini büyük ölçüde kısaltabilir. Render süreleri, animasyon sürecindeki en büyük zaman kayıplarından biri. Eğer kuantum destekli bir render sistemi kullanabilirsek günler süren işlemler dakikalara inebilir. Bu, projelerin üretim süresini ciddi şekilde kısaltır.