Lunaparklardaki hız trenlerine en az bir kez bindiyseniz, ne kadar çılgın bir his olduğunu bilirsiniz. Sonsuz gibi görünen o ani dönüşler ve ters taklalar, kimi zaman eğlenceli, kimi zaman ise ürkütücü olabilir.
Peki döndükçe kalbimizi sıkıştıran bu hız trenleri, en ani dönüşlerde bile nasıl oluyor da raylarda kalabiliyor?
Hız trenleri temelde iki ana malzemeden yapılır: ahşap ve çelik. Ahşap hız trenleri, güvenlik amacıyla özel tekerlek sistemlerine sahiptir ancak tasarımının esneklik açısından bazı sınırlamaları vardır.
Ahşap yapılar, fazla büyük ya da keskin dönüşler için uygun değildir. Bu yüzden ters taklalar gibi karmaşık hareketleri gerçekleştirmek pek mümkün olmaz.
Çelik hız trenleri ise bu konuda daha esnektir. Çelik, ahşaba göre çok daha dayanıklıdır ve bu da mühendislerin daha karmaşık ve heyecan verici parkurlar tasarlamalarına olanak tanır.
Peki gelelim asıl sorumuza: Hız trenleri neden ters taklada bile raydan çıkmaz? Bu sorunun cevabı, fizikte “merkezcil kuvvet” adı verilen bir kuvvette gizlidir.
Bir cisim dairesel hareket yaptığında, merkezcil kuvvet onu hareketin merkezine doğru çeker. Hız trenleri dönerken ve ters takla atarken bu kuvvet, yolcuları da raylara doğru iter ve raylardan çıkmazlar.
Yolcular, hız treni ile keskin bir dönüş yaptığında dışarı fırlatılacakmış gibi hissederler. Bu his, hareketin içsel bir sonucu olan “eylemsizlik” ile açıklanır.
Ancak ters takla sırasında yer çekimi sizi aşağı çekiyor gibi görünse de aslında hız treninin hızı ve ivmesi sizi koltuğunuza doğru itiyor, bu da sizi güvenli bir şekilde raylarda tutuyor.
Kaynak: https://onedio.com/haber/lunaparklardaki-hiz-trenleri-ters-taklalarda-raylardan-nasil-oluyor-da-cikmiyor-1248849
